لحن سخن

لحن گوینده یا نویسنده جزیی از معنای سخن اوست. مترجم باید لحن را به درستی تشخیص داده؛ آن را به ترجمه منعکس کند. لحن صمیمی یا محاوره ای یکی از انواع لحن است که به خصوص در ترجمه ی ادبی اهمیت خاص دارد چون بیانگر ویژگی های فردی، اجتماعی، طبقاتی و سطح سواد گوینده است. انتقال لحن محاوره ای منافاتی با ادبی بودن اثر ندارد. بسیاری از نویسندگان معاصر زبان خودمانی را وارد ادبیات کرده اند و موفق هم بوده اند. دشواری انتقال لحن محاوره در این است که مترجم اولا باید به زبانی دست یابد که هم تصور محاوره ای بودن را القا کند هم چندان بومی به نظر نرسد. برای اینکار باید از کاربرد کلمات و تعبیراتی که بار فرهنگی آشکاری دارد پرهیز کند.


دیگر اینکه مترجم باید با دقت و ظرافت خاص میان کلمات محاوره دست به گزینش بزند و آن دسته از کلمات را برگزیند که هم جدا از سایر کلمات قابل قبول هم در ترکیب با سایر کلمات یکدست به نظر برسد.


سوم اینکه، مترجم باید بین لحن راوی داستان و لحن اشخاص داستان تمایز قائل شود تا ترجمه او چند صدایی آدم های داستان را به نحو ملموسی منعکس کند.


به غیر از لحن محاوره ای، لحن های دیگر هم داریم که انتقال آنها به ترجمه نیز اهمیت بسیار دارد.


برای مثال متن علمی را نباید با لحن حاکی از شوخ و شنگی یا لحنی ادیبانه یا کهنه گرا ترجمه کرد. همچنین متنی را که به زمانی دیگر تعلق دارد، نمی توان به زبان امروزی ترجمه کرد.


بدیهی است مترجمی که فقط به یک زبان و یک لحن می تواند بنویسد، قادر به باز آفرینی لحن های متفاوت نیست.


منبع
ترجمه متون ادبی دکتر خزاعی فر