روش ها و پروژه های مهم ترجمه ماشینی

طراحان هر سیستم ترجمه ماشینی با توجه به نیازها و هدف های خود ناگزیرند از میان گزینه های گوناگون در بخش های نظری و طراحی؛ دست به انتخاب بزنند؛ برخی از مراحل گزینش عبارتند از :


- سیستم ترجمه دو زبانه یا چند زبانه و در مورد دو زبانه تک سویه یا دو سویه

- روش مستقیم؛ روش انتقالی یا روش زبان میانجی

- محیط رایانش گسسته(بدون دخالت انسان) یا پیوسته(محاوره ای با دخالت انسان)

- روش های متفاوت سازماندهی داده های واژگانی

- رویکردهای نظری زبان شناختی گوناگون


منبع
مصطفی عاصی

ترجمه ماشینی

از هنگامی که با پیدایش نخستین رایانه های الکترونیکی بسیاری از دست اندر کاران؛ رویای سپردن کار بسیار دشوار؛ زمانگیر و دقیق ترجمه را به ماشین جادویی در سر پروراندند تا امروز که به گونه ای این رویا به حقیقت پیوسته است زمان زیادی نمی گذرد.


۱. ماشین ترجمه که از یکسو با ترجمه ی مکانیکی و ابتدایی سر و کار دارد و شکل امروزی آن ؛ مترجم های جیبی(همانند رایانه های دستی) است و از سوی دیگر کمتر به ترجمه ی واقعی می پردازد بلکه به گونه ای به جستجوی واژه یا عبارت می پردازد و از این رو گاه آن را فرهنگ ماشینی نیز می گویند.

۲. ترجمه به کمک ماشین نیز در سطوح گوناگون از توانایی های رایانه در جستجو و مقایسه سود می برد و در کنار مترجم انسانی قرار می گیرد و به همین دلیل آن را کمک مترجم نیز می گویند.

۳. اما آنچه در این گفتار به آن می پردازیم؛ ترجمه خودکار رایانه ای یا ترجمه ماشینی واقعی است و به سادگی می توان آن را چنین تعریف کرد :

ترجمه ی ماشینی فرایندی است که نرم افزار رایانه ای را برای ترجمه ی متن یک زبان طبیعی به زبان دیگر بکار می گیرد.

منبع
مصطفی عاصی

مطالعات ترجمه و موانع آن

از نیمه دوم قرن بیستم به بعد ؛ زبانشناسی خود رادر امر ترجمه مسئول دانست و آن را در بخشی از شاخه کاربردی خود جای داد. زبانشناسی در آن زمان به شدت (جزیی نگر) و (ریز بین) شده بود و زبانشناسان به کمک ساختارگرایی بلومفیلد و ساختار گرایی سوسور به تجزیه زنجیره کلام و شناخت واج شناسی؛ واژه شناسی (صرف)؛ معنا شناسی و نحو پرداختند. سپس دیدگاه گشتاری چامسکی بیشتر به نحو و ساختار جمله پرداخت.

یاکوبسن روسی الاصل با زمینه ای ادبی؛ از زبانشناسی سوسور و همچنین نظریه ی ارتباط بهره گرفت و نظریه جامع ترجمه خود را در مقاله ای با عنوان (جنبه های زبان شناختی ترجمه) در سال ۱۹۵۹ ارائه داد. نایدا از زبانشناسی گشتاری بهره گرفت تا ترجمه را علمی کند و در سال ۱۹۶۴ کتاب به سوی علم ترجمه را نوشت.

املای نثر محاوره ای

یکی از دشواری های بزرگ بکار بردن نثر محاوره ای؛ املای آن است.

مثلا بنویسیم: کتابم رو برد؟ یا کتابمو برد؟

شیوه بیان متن مبدا و رعایت آن در ترجمه

یکی از مهمترین نکاتی که هنگام ترجمه باید در نظر داشت تشخیص شیوه بیان متن مبدا و رعایت آن در ترجمه است

به طور کلی شیوه بیان در یک داستان با شیوه بیان در یک مقاله علمی و شیوه بیان در داستان کودکان با شیوه بیان در نوشته حقوقی متفاوت است؛ زبانی که برای توصیف علمی پدیده یا رویدادی بکار می رود حتما با توصیف ادبی همان رویداد تفاوت دارد.

دائرة المعارف های عمومی

مجموعه ای چند جلدی است حاوی اطلاعات عمومی؛ فنی و گاه تخصصی در بسیاری از حیطه های معارف بشر؛ همانند فرهنگ زبان؛ مدخل های آن به روش الفبایی تنظیم شده است.

دایرة المعارف ها غالبا حاوی مطالب زیر هستند:

فرهنگ فارسی

¤ معین؛ محمد. فرهنگ فارسی؛ 6 ج؛ چ 1؛ تهران؛ امیر کبیر؛ 1342.

مقدمه این فرهنگ حاوی نکات زیر است:

فرهنگ های عمومی دو زبانه

مفیدترین فرهنگ های دو زبانه (انگلیسی_فارسی و فارسی_انگلیسی) آریان پور است.

¤ آریان پور کاشانی؛ عباس. فرهنگ دانشگاهی انگلیسی_فارسی. 2 ج.؛ تهران؛ امیر کبیر؛ 1345.

فرهنگ انگلیسی تصویری

Oxford duden pictorial english dictionary. London, oxford university press, 1981.

این فرهنگ یک جلدی فاقد هر گونه توضیح و توصیف است و انتقال اطلاعات آن صرفا از طریق طرح ها و تصویرهای دقیق و کامل صورت می گیرد.

فرهنگ اصطلاحات انگلیسی

نخست ببینیم اصطلاح چیست و بعد به معرفی فرهنگ اصطلاحات مورد نظر بپردازیم.

در زبان انگلیسی اصطلاح idiom به عبارتی اطلاق می شود که معنای کلی آن با معنای تحت اللفظی تک تک کلماتی که در آن آمده است متفاوت باشد؛چنان که مثلا معنای spill the beans هیچ ارتباطی با beans به معنای لوبیا ندارد بلکه به معنای (پته کسی را روی آب ریختن) و (لو دادن) بکار می رود.